Các triều đại Trung Quốc

Với bề dày lịch sử lên tới 5000 năm, lịch sử Trung Hoa luôn là một chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm của những yêu thích khám phá sử thi trên khắp thế giới. Hiện nay Trung Quốc cũng không ngừng quảng bá, lan truyền rộng khắp những sự kiện lịch sử thông qua những bộ phim dã sử hay phim truyền hình,…. Hôm nay hãy cùng Hicado tìm hiểu và khám phá những thông tin về danh sách các triều đại Trung Quốc để hiểu rõ hơn về lịch sử quốc gia này nhé!

Table of Contents

Trung Quốc có bao nhiêu triều đại? Trong suốt tiến trình hơn 5000 năm lịch sử, Trung Quốc đã trải qua hơn 83 lần thay đổi triều đại với hơn 600 nhà cầm quyền. Trên dòng sông lịch sử dữ dội đó đã cuốn theo biết bao anh hùng hào kiệt, nhà cầm quyền anh minh. Mỗi một triều đại dù hưng hay suy thì đều có những khoảnh khắc huy hoàng vang danh lịch sử, đạt được những thành tựu cho quốc gia dân tộc và lưu truyền qua hết thệ bao đời. Dưới đây là danh sách các triều đại Trung Quốc mà bạn có thể tham khảo:

Các Triều đại Trung Quốc
	Triều đại		Gia tộc cai trị			Thời gian cai trị	Nhà cai trị
	Tên	Nguồn gốc tên	Họ	Dân tộc	Vị thế	Năm	Nhà sáng lập	Quân chủ cuối cùng
Bán huyền sử
	Triều Hạ	Tên bộ lạc	Tự 姒	Hoa Hạ	Hoàng gia	2070–1600 TCN	Đại Vũ	Hạ Kiệt
Cổ đại
	Triều Thương	Tên địa danh	Tử 子	Hoa Hạ	Hoàng gia	1600–1046 TCN	Thành Thang	Đế Tân
	Tây Chu	Tên địa danh	Cơ 姬	Hoa Hạ	Hoàng gia	1046–771 TCN	Chu Vũ vương	Chu U vương
	Đông Chu	Từ triều Chu	Cơ 姬	Hoa Hạ	Hoàng gia	770–256 TCN	Chu Bình vương	Chu Noãn vương
Tiền kỳ đế quốc
	Triều Tần	Tên địa danh	Doanh 嬴	Hoa Hạ	Đế quốc (221–207 TCN) Hoàng gia (207 TCN)	221–207 TCN	Tần Thủy Hoàng	Tần Tử Anh
	Tây Hán	Tên địa danh & Tước hiệu	Lưu 劉	Hán	Đế quốc	202 TCN– 9	Hán Cao Tổ	Nhũ Tử Anh
	Triều Tân	“Mới”	Vương 王	Hán	Đế quốc	9–23	Vương Mãng	Vương Mãng
	Đông Hán	Từ triều Hán	Lưu 劉	Hán	Đế quốc	25–220	Hán Quang Vũ Đế	Hán Hiến Đế
	Tam quốc					220–280
	Tào Ngụy	Tước hiệu	Tào 曹	Hán	Đế quốc	220–266	Ngụy Văn Đế	Tào Ngụy Nguyên Đế
	Thục Hán	Từ triều Hán	Lưu 劉	Hán	Đế quốc	221–263	Hán Chiêu Liệt Đế	Hiếu Hoài Đế
	Đông Ngô	Tước hiệu	Ngô 孫	Hán	Hoàng gia (222–229) Đế quốc (229–280)	222–280	Ngô Đại Đế	Ngô Mạt Đế
	Tây Tấn	Tước hiệu	Tư Mã 司馬	Hán	Đế quốc	266–316	Tấn Vũ Đế	Tấn Mẫn Đế
	Đông Tấn	Từ triều Tấn (266–420)	Tư Mã 司馬	Hán	Đế quốc	317–420	Tấn Nguyên Đế	Tấn Cung Đế
	Thập lục quốc					304–439
	Hán Triệu	Tên địa danh & Từ triều Hán	Lưu 劉	Hung Nô	Hoàng gia (304–308) Đế quốc (308–329)	304–329	Hán Quang Văn Đế	Lưu Hi
	Thành Hán	Tên địa danh & Từ triều Hán	Lý 李	Đê	Phiên vương quốc (304–306) Đế quốc (306–347)	304–347	Thành Hán Vũ Đế	Lý Thế
	Hậu Triệu	Tước hiệu	Thạch 石	Yết	Hoàng gia (319–330) Đế quốc (330–351) Phiên vương quốc (351)	319–351	Triệu Minh Đế	Thạch Chi
	Tiền Lương	Tên địa danh	Trương 張	Hán	Phiên vương quốc (320–354, 355–363) Đế quốc (354–355) Công tước (363–376)	320–376	Tiền Lương Thành Liệt vương	Lương Điệu công
	Tiền Yên	Tên địa danh	Mộ Dung 慕容	Tiên Ti	Phiên vương quốc (337–353) Đế quốc (353–370)	337–370	Yên Văn Minh Đế	Yên U Đế
	Tiền Tần	Tên địa danh	Phù 苻	Đê	Đế quốc	351–394	Tần Cảnh Minh Đế	Phù Sùng
	Hậu Yên	Từ Tiền Yên	Mộ Dung 慕容	Tiên Ti	Phiên vương quốc (384–386) Đế quốc (386–409)	384–409	Yên Vũ Thành Đế	Yên Chiêu Văn Đế Yên Huệ Đế
	Hậu Tần	Tên địa danh	Diêu 姚	Khương	Hoàng gia (384–386) Đế quốc (386–417)	384–417	Tần Vũ Chiêu Đế	Diêu Hoằng
	Tây Tần	Tên địa danh	Khuất Phục 乞伏	Tiên Ti	Phiên vương quốc	385–400, 409–431	Tây Tần Liệt Tổ	Khuất Phục Mộ Mạt
	Hậu Lương	Tên địa danh	Lã 呂	Đê	Công tước (386–389) Phiên vương quốc (389–396) Đế quốc (396–403)	386–403	Hậu Lương Ý Vũ Đế	Lã Long
	Nam Lương	Tên địa danh	Thốc Phát 禿髮	Tiên Ti	Phiên vương quốc	397–414	Vũ Uy Vũ vương	Lương Cảnh vương
	Bắc Lương	Tên địa danh	Thư Cừ 沮渠	Hung Nô	Công tước (397–399, 401–412) Phiên vương quốc (399–401, 412–439)	397–439	Bắc Lương Vũ Tuyên vương	Hà Tây Ai vương
	Nam Yên	Từ Hậu Yên	Mộ Dung 慕容	Tiên Ti	Phiên vương quốc (398–400) Đế quốc (400–410)	398–410	Yên Hiến Vũ Đế	Mộ Dung Siêu
	Tây Lương	Tên địa danh	Lý 李	Hán	Công tước	400–421	Tây Lương Vũ Chiêu vương	Lý Tuân
	Hồ Hạ	Từ triều Hạ	Hách Liên 赫連	Hung Nô	Đế quốc	407–431	Hạ Vũ Liệt Đế	Hách Liên Định
	Bắc Yên	Từ Tiền Yên	Phùng 馮	Hán	Đế quốc	407–436	Bắc Yên Huệ Đế Bắc Yên Văn Thành Đế	Bắc Yên Chiêu Thành Đế
	Bắc triều					386–581
	Bắc Ngụy	Tên địa danh	Thác Bạt 拓跋	Tiên Ti	Phiên vương quốc (386–399) Đế quốc (399–535)	386–535	Bắc Ngụy Đạo Vũ Đế	Bắc Ngụy Hiếu Vũ Đế
	Đông Ngụy	Từ Bắc Ngụy	Nguyên 元	Tiên Ti	Đế quốc	534–550	Đông Ngụy Hiếu Tĩnh Đế	Đông Ngụy Hiếu Tĩnh Đế
	Tây Ngụy	Từ Bắc Ngụy	Nguyên 元	Tiên Ti	Đế quốc	535–557	Tây Ngụy Văn Đế	Tây Ngụy Cung Đế
	Bắc Tề	Tước hiệu	Cao 高	Hán	Đế quốc	550–577	Bắc Tề Văn Tuyên Đế	Cao Hằng
	Bắc Chu	Tước hiệu	Vũ Văn 宇文	Tiên Ti	Đế quốc	557–581	Bắc Chu Hiếu Mẫn Đế	Bắc Chu Tĩnh Đế
	Nam triều					420–589
	Lưu Tống	Tước hiệu	Lưu 劉	Hán	Đế quốc	420–479	Lưu Tống Vũ Đế	Lưu Tống Thuận Đế
	Nam Tề	Lời tiên tri về gia tộc sẽ đánh bại gia tộc họ Lưu	Tiêu 蕭	Hán	Đế quốc	479–502	Nam Tề Cao Đế	Nam Tề Hòa Đế
	Triều Lương	Tên địa danh	Tiêu 蕭	Hán	Đế quốc	502–557	Luơng Vũ Đế	Lương Kính Đế
	Triều Trần	Tước hiệu	Trần 陳	Hán	Đế quốc	557–589	Trần Vũ Đế	Trần Thúc Bảo
Trung kỳ đế quốc
	Triều Tùy	Tước hiệu (“随” đồng âm)	Dương 楊	Hán	Đế quốc	581–619	Tùy Văn Đế	Tùy Cung Đế
	Triều Đường	Tước hiệu	Lý 李	Hán	Đế quốc	618–690, 705–907	Đường Cao Tổ	Đường Ai Đế
	Võ Chu	Từ triều Chu	Võ 武	Hán	Đế quốc	690–705	Võ Tắc Thiên	Võ Tắc Thiên
	Ngũ đại					907–960
	Hậu Lương	Tước hiệu	Chu 朱	Hán	Đế quốc	907–923	Hậu Lương Thái Tổ	Chu Hữu Trinh
	Hậu Đường	From Tang dynasty	Lý 李	Sa Đà	Đế quốc	923–937	Hậu Đường Trang Tông	Lý Tùng Kha
	Hậu Tấn	Tên địa danh	Thạch 石	Sa Đà	Đế quốc	936–947	Hậu Tấn Cao Tổ	Hậu Tấn Xuất Đế
	Hậu Hán	Từ triều Hán	Lưu 劉	Sa Đà	Đế quốc	947–951	Hậu Hán Cao Tổ	Hậu Hán Ẩn Đế
	Hậu Chu	Từ triều Chu	Quách 郭	Hán	Đế quốc	951–960	Hậu Chu Thái Tổ	Hậu Chu Cung Đế
	Thập quốc					907–979
	Tiền Thục	Tên địa danh / Tước hiệu	Vương 王	Hán	Đế quốc	907–925	Tiền Thục Cao Tổ	Vương Diễn
	Dương Ngô	Tên địa danh	Dương 楊	Hán	Phiên vương quốc (907–919) Hoàng gia (919–927) Đế quốc (927–937)	907–937	Dương Ngô Liệt Tổ	Dương Phổ
	Mã Sở	Tên địa danh	Mã 馬	Hán	Hoàng gia (907–930) Phiên vương quốc (930–951)	907–951	Sở Vũ Mục vương	Mã Hy Sùng
	Ngô Việt	Tên địa danh	Tiền 錢	Hán	Hoàng gia (907–932, 937–978) Phiên vương quốc (934–937)	907–978	Ngô Việt Thái Tổ	Ngô Việt Trung Ý vương
	Mân	Tên địa danh	Vương 王	Hán	Phiên vương quốc (909–933, 944–945) Đế quốc (933–944, 945)	909–945	Mân Thái Tổ	Thiên Đức Đế
	Nam Hán	Từ triều Hán	Lưu 劉	Hán	Đế quốc	917–971	Nam Hán Cao Tổ	Lưu Sưởng
	Kinh Nam	Tên địa danh	Cao 高	Hán	Phiên vương quốc	924–963	Vũ Tín vương	Cao Kế Xung
	Hậu Thục	Tên địa danh	Mạnh 孟	Hán	Đế quốc	934–965	Hậu Thục Cao Tổ	Mạnh Sưởng
	Nam Đường	Từ triều Đường	Lý 李	Hán	Đế quốc (937–958) Hoàng gia (958–976)	937–976	Nam Đường Liệt Tổ	Lý Dục
	Bắc Hán	Từ Hậu Hán	Lưu 劉	Sa Đà	Đế quốc	951–979	Bắc Hán Thế Tổ	Lưu Kế Nguyên
	Triều Liêu	“Sắt” (đồng âm trong tiếng Khiết Đan) / Tên địa danh	Gia Luật 耶律	Khiết Đan	Đế quốc	916–1125	Liêu Thái Tổ	Liêu Thiên Tộ Đế
	Tây Liêu	Từ triều Liêu	Gia Luật 耶律	Khiết Đan	Hoàng gia (1124–1132) Đế quốc (1132–1218)	1124–1218	Liêu Đức Tông	Khuất Xuất Luật
	Bắc Tống	Tên địa danh	Triệu 趙	Hán	Đế quốc	960–1127	Tống Thái Tổ	Tống Khâm Tông
	Nam Tống	Từ triều Tống	Triệu 趙	Hán	Đế quốc	1127–1279	Tống Cao Tông	Triệu Bính
	Tây Hạ	Tên địa danh	Ngôi Danh 嵬名	Đảng Hạng	Đế quốc	1038–1227	Tây Hạ Cảnh Tông	Lý Hiện
	Triều Kim	“Vàng”	Hoàn Nhan 完顏	Nữ Chân	Đế quốc	1115–1234	Kim Thái Tổ	Hoàn Nhan Thừa Lân
Hậu kỳ đế quốc
	Triều Nguyên	“Vĩ đại” / “Đứng đầu”	Bột Nhi Chỉ Cân 孛兒只斤	Mông Cổ	Đế quốc	1271–1368	Nguyên Thế Tổ	Nguyên Huệ Tông
	Bắc Nguyên	Từ triều Nguyên	Bột Nhi Chỉ Cân 孛兒只斤	Mông Cổ	Đế quốc	1368–1635	Nguyên Huệ Tông	Bột Nhi Chỉ Cân Ngạch Nhĩ Khắc Khổng Quả Nhĩ
	Triều Minh	“Sáng chói”	Chu 朱	Hán	Đế quốc	1368–1644	Hồng Vũ Đế	Sùng Trinh Đế
	Nam Minh	Triều Minh	Chu 朱	Hán	Đế quốc	1644–1662	Hoàng Quang Đế	Vĩnh Lịch Đế
	Hậu Kim	Triều Kim (1115–1234)	Ái Tân Giác La 愛新覺羅	Nữ Chân	Hoàng gia	1616–1636	Thiên Mệnh Hãn	Thanh Thái Tông
	Triều Thanh	“Thanh khiết”	Ái Tân Giác La 愛新覺羅	Mãn Châu	Đế quốc	1636–1912	Thanh Thái Tông	Tuyên Thống Đế

Nguồn: Wikipedia

Khái quát các giai đoạn của lịch sử Trung Quốc

Các giai đoạn chính của các triều đại Trung Quốc

Các giai đoạn chính của các triều đại Trung Quốc có thể tóm tắt qua 3 giai đoạn:

Thời cổ đại (~5.000 TCN – 221 TCN)

Văn hóa Ngưỡng Thiều (~5.000 – 3.000 TCN)
Văn hóa Long Sơn (~3.000 – 2.000 TCN)
Tam Hoàng Ngũ Đế Hạ (~thế kỷ 21– ~thế kỷ 16 TCN)
Thương (~thế kỷ 17 – ~thế kỷ 11 TCN)
Chu (~thế kỷ 11 – 256 TCN)
- Tây Chu (~thế kỷ 11 – 770 TCN)
- Đông Chu (770 TCN – 256 TCN)
  - Xuân Thu (770 – 476 TCN)
  - Chiến Quốc (476 – 221 TCN)

Thời đế quốc (221 TCN – 1912)

Tần (221 TCN – 206 TCN)
Hán (202 TCN – 220 CN)
- Tây Hán (202 TCN – 9)
- Tân (9 – 23)
- Đông Hán (25 – 220)

Tam Quốc (220 – 280)
Tào Ngụy (220 – 266)
Thục Hán (221 – 263)
Đông Ngô (229 – 280)
Tấn (266 – 420)
- Tây Tấn (266 – 316)
- Đông Tấn (317 – 420)
- Thập lục quốc (304 – 439)

Nam-Bắc triều (420 – 589)
Tùy (581 – 619)
Đường (618 – 907)
Ngũ Đại Thập Quốc
Tống Nguyên (1271 – 1368)
Minh (1368 – 1644)
Thanh (1636 – 1912)

Thời hiện đại (1912 đến nay)

Trung Hoa Dân Quốc (1912 – 1949) Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (1949 – nay)

Sự khởi đầu của chế độ cai trị

Triều đại Trung Quốc chính thống đầu tiên – triều Hạ – Hạ Vũ là cột mốc mở đầu cho các triều đại Trung Quốc. Trong chế độ cai trị này, các nhà cai trị tối cao sẽ nắm trong tay toàn bộ quyền lực và quyền chiếm hữu tư nhân về lãnh địa. Và theo truyền thống, ngai vàng trong chế độ phong kiến Trung Quốc sẽ được kế thừa bởi những thành viên là nam giới trong gia tộc cai trị, mặc dù cũng có những trường hợp ngoại lệ là người thân đằng ngoại lên nắm quyền thay cho quân chủ. Trong suốt tiến trình; lịch sử phong kiến của Trung Hoa, tất cả các triều đại Trung Quốc đều thực hiện chế độ cai trị đất nước này.

Quá trình chuyển giao giữa các triều đại Trung Quốc

Quá trình chuyển giao các triều đại Trung Quốc diễn ra chủ yếu thông qua hai con đường: chinh phục quân sự và soán ngôi. Điển hình đó là Triều Kim thay thế triều Liêu và triều Nguyên thống nhất Trung Quốc đều thông qua chinh phục quân sự với một loạt chiến dịch quân sự thành công. Mặt khác, Tào Ngụy thay thế Đông Hán và triều Lương thay thế Nam Tề là hai trường hợp soán ngôi. Khác với chinh phục quân sự phải đổ máu thì thông thường, kẻ soán ngôi sẽ tìm thời cơ và tìm cách khắc họa động thái sẵn sàng rời bỏ ngai vàng của nhà cai trị triều đại tiền nhiệm, sau đó lợi dụng điều này để hợp pháp hóa quyền cai trị của mình.

Khi xem qua lịch sử người ta sẽ bị nhầm rằng quá trình chuyển giao giữa các triều đại Trung Quốc diễn rất khốc liệt và đột ngột. Nhưng trên thực tế, các triều đại mới đã được thành lập từ trước khi chế độ cũ bị lật đổ hoàn toàn.

Thông thường tàn dư và con cháu của hoàng tộc triều đại tiền nhiệm sẽ bị tru di hoặc phong tước vị cao quý theo chế độ Nhị vương Tam khác. Bởi đây sẽ là một phương tiện để triều đại cai trị đòi quyền kế tục hợp pháp từ triều đại tiền nhiệm. Ví dụ, Sài Vịnh, cháu trai của Hậu Chu Thế Tông, được Tống Nhân Tông phong làm “Sùng Nghĩa công” – một tước vị tiếp tục được các hậu duệ hoàng tộc Hậu Chu khác kế thừa.

Theo truyền thống sử học Trung Quốc thì triều đại mới sẽ phải biên soạn lịch sử của triều đại tiền nhiệm. Tuy nhiên thì nỗ lựa soạn thảo một bộ lịch sử triều Thanh của người Cộng hòa đã không được thực hiện do nội chiến Trung Quốc, phân chia Trung Quốc thành hai chính thể là Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ở đại lục và Trung Hoa Dân Quốc ở Đài Loan hiện nay.

Sự kết thúc của chế độ cai trị

Sự sụp đổ của vương triều nhà Thanh đã đặt dấu kết thúc cho hơn 2300 năm triều đại phong kiến tại Trung Quốc. Vào năm 1911 nhà nước Trung Hoa Dân Quốc đã thay thế triều Thanh sau cuộc các mạng Tân Hợi. Mặc dù đã nỗ lực để khắc phục lại chế độ cai trị ở Trung Quốc sau cách mạng, nhưng chúng đều không thể thành công. Các nhà sử học sau đó đã coi sự kiện Hoàng đến Phổ Nghi thoái vị vào ngày 12/2/1912 là dấu mốc kết thúc chế độ triều đại cai trị ở Trung Quốc.

Danh sách các triều đại Trung Quốc hưng thịnh nhất

Mặc dù trải qua 83 triều đại, nhưng trong lịch sử Trung Quốc xét về độ hoàng kim và hưng thịnh thì chỉ có 9 trong danh sách các triều đại Trung Quốc dưới đây được công nhận.

1. Nhà Hạ (2070 TCN – 1600 TCN)

Triều Hạ là triều đại phong kiến đầu tiên của Trung Quốc được thiết lập bởi vua Hạ Vũ. Trải qua hơn 500 năm lịch sử với 17 đời vua trị vì đất nước. Nhà Hạ là triều đại đầu tiên mở đầu cho phát triển kinh tế nông nghiệp và xây dựng lực lượng quân đội hùng hậu.

2. Nhà Thương (1600 TCN – 1046 TCN)

Kinh đô nhà Thương thuộc An Dương, tỉnh Hà Nam ngày nay. Hai đóng góp lớn của triều đại này phát triển chữ viết trên vỏ sò – chữ Giáp cốt và kỹ thuật luyện kim đồ đồng. Ngoài ra, khảo cổ học Trung Quốc cũng có nhiều chứng minh nền văn minh Trung Quốc phát triển đến trình độ tương đối cao ở thời nhà Thương.

3. Nhà Chu (1046 TCN – 256 TCN)

Với thời gian trị vì hơn 1000 năm, nhà Chu là một trong các triều đại Trung Quốc tồn tại lâu đời nhất trong lịch sử. Trong triều đại nhà Chu, các công cụ trong sản xuất nông nghiệp đã có xuất hiện các công cụ làm bằng sắt. Từ đó từng bước sử dụng trâu cày, phát triển kinh tế thủy nông kết hợp, sản lượng cây trồng nâng cao. Ngoài ra, người dân đã dùng tiền đúc và sử dụng tiền để trao đổi hàng hóa.

4. Nhà Tần (221 – 207 TCN)

Trải qua hơn 2000 năm nô lệ, lần đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa, nhà Tần là triều đại phong kiến tập quyền trung ương thống nhất đầu tiên trong lịch sử.Chế độ quân huyện do nhà Tần sáng lập đã trở thành định chế trong lịch sử Trung Quốc. Đặc biệt, dưới thời kỳ nhà Tần đã thống nhất chữ viết để dễ cho việc trao đổi văn hóa.

Ngoài ra, nhà Tần còn thống nhất dụng cụ đo lường trong cả nước gồm thước đo, du tích, trọng lượng. Thống nhất đồng tiền và pháp luật, tạo điều kiện cho phát triển nền kinh tế đất nước cũng như tăng cường sức mạnh của bộ máy chính quyền. Mặc dù chỉ tồn tại 15 năm nhưng sức ảnh hưởng của nhà Tần đến các triều đại Trung Quốc sau này là không thể bàn cãi.

5. Nhà Hán (202 TCN – 220)

Triều nhà Hán là triều đại hưng thịnh, vỹ đại nhất trong lịch sử Trung Quốc. Với hơn 4000 năm trị vì, nhà Hán đã thực hiện nhiều chính sách đối nội đối ngoại, phát triển kinh tế giúp cho nhân dân an cư lạc nghiệp, đất nước ổn định chính trị. Cùng với nền kinh tế phát triển ổn định, nhà Hán còn phát triển thêm các ngành thủ công, thương nghiệp, văn nghệ thuật, cũng như khoa học kỹ thuật cũng có bước phát triển vượt bậc.

6. Nhà Đường (618 – 907)

Nhà Đường là một trong các triều đại Trung Hoa hùng mạnh nhất trong lịch sử. Dưới sự cai trị của nhà Đường, kinh tế, chính trị, văn hóa, quân sự đều đạt đến trình độ cao so với các triều đại Trung Quốc trước đó.

7. Nhà Tống (960 – 1279)

Sau nhà Đường thì nhà tống được xem là giai đoạn hoàng kim trong lịch sử Trung Quốc với nhiều thành tựu trong nền kinh tế và văn hóa. Đây là triều đại đầu tiên trên thế giới tại thời điểm đó cho lưu hành tiền giấy. Đồng thời cũng là triều đại dùng thuốc súng đầu tiên trong lịch sử và có nhận thức sâu sắc trong sử dụng la bàn phục vụ cho cuộc sống.

8. Nhà Minh (1368 – 1644)

Đây là một trong những triều đại ổn định nhất trong tất cả các triều đại Trung Quốc. Dưới triều đại nhà Minh, nền văn chương đạt được nhiều thành tựu to lớn, tiêu biểu là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng“Tây Du Ký”.

9. Nhà Thanh (1644 – 1912)

Nhà Thanh là triều đại phong kiến cuối cùng của Trung Quốc. Nắm quyền cai trị đất nước trong gần 3 thế kỷ, nhà Thanh cũng là một trong các triều đại Trung Quốc có nhiều thành tựu to lớn về kinh tế và văn hóa. Trong đó nổi bật lên là xuất hiện nhiều nhà tư tưởng kiệt xuất như Cố Viêm Vũ, Đới Chấn…cũng như các nhà văn học nghệ thuật như Tào Tuyết Cần, Ngô Kính Tử, Thạch Đào.

Về mặt sử học, nhà Thanh cũng có những thành quả rực rỡ với nhiều nhà khảo cứu lịch sử tài ba biên soạn nhiều bộ sách lớn như “Tứ Khố Toàn Thư”, “Cổ kim đồ thư tập thành”… Lĩnh vực khoa học – kỹ thuật cũng phát triển rực rỡ, trong đó nổi bật nhất là thành tựu kiến trúc.

Bí mật hiện tượng kỳ lạ xuất hiện trước khi các triều đại Trung Hoa sụp đổ?

Những hiện tượng kỳ lạ xuất hiện mỗi khi các triều đại Trung Quốc chuẩn bị sụp đổ chỉ được nhận ra từ con đường phát triển của nhà Thanh. Vào 108 năm trước, nhà Thanh sụp đổ đánh dấu cho sự kết thúc của hơn 2300 năm triều đại phong kiến. Vương triều này được đánh giá là vô cùng phức tạp tuy nhiên nhìn vào trong quá trình phát triển tổng thể của nhà Thanh, “thịnh cực tất suy” đã miêu tả đúng con đường của triều đại này.

Năm 1636 Ái Tân Giác La Hoàng Thái Cực xưng đế ở Thẩm Dương, từ đây vương triều nhà Thanh chính thức được bắt đầu. Nhà Thanh phát triển đến đỉnh cao và cường thịnh chưa từng có về kinh tế và quân đội qua các đời vua Khang Hy, Ung Chính, Càn Long. Nhưng sau đó, đã bước vào thời kỳ suy thoái nặng nề. Nguyên do là cùng với sự biến động không ngừng của Hoàng thất, gian thần, quyền thần âm mưu tạo phản, sự thay đổi Hoàng đế liên tục đã khiến đến sự bất ổn của quốc gia.

Cụ thể là sau thời Đạo Quang Đế, Hàm Phong Đế chỉ tại vị 11 năm thì qua đời. Sau đó Đồng Trị Đế khi mới 19 tuổi đã chết bệnh khiến Quang Tự Đế đăng cơ khi mới vừa 4 tuổi, Từ Hy Thái Hậu nắm quyền giai cấp thống trị hỗn loạn vô cùng. Có thể thấy rằng nguyên nhân dẫn đến nhà Thanh rơi vào con đường diệt vong là do các vị Hoàng đế đoản thọ, hoàng quyền biến động do thay đổi liên tục.

Không chỉ riêng nhà Thanh, xét về các triều đại Trung Quốc trước cũng vậy. Những vị Hoàng đế sống thọ nhất là Hán Cao Tổ Lưu Ba thọ 62 tuổi, Hán Văn Đế, Hán Cảnh Đế cũng đều thọ gần 50 tuổi. Ngược lại, đến thời Đông Hán, Thương Đế Lưu Long 2 tuổi chết yểu, Xung Đế Lưu Bỉnh 3 tuổi mắc bệnh qua đời, Hán Chất Đế Lưu Toản 9 tuổi đã băng hà.

Việc cứ 2-3 năm lại thay một vị Hoàng đế khiến cho các vương triều không thể chống chọi được những rối loạn trong bộ máy cầm quyền, bên cạnh đó là quân xâm lược luôn nhăm nhe bờ cõi. Không chỉ vậy có những vị Hoàng đế còn rất nhỏ tuổi, một đứa trẻ mới 10 tuổi làm sao có thể nắm trong tay an nguy của cả một đất nước. Cuối cùng là dẫn đến việc quốc gia bị chia cắt, thời thế loạn lạc.

Có có một sự giống nhau là cứ đến cuối các triều đại Trung Quốc, Hoàng đế lại liên tục chết trẻ. Nguyên nhân là vì trình độ và điều kiện y tế thời đó còn nghèo nàn lạc hậu vì thế không thể bảo vệ sức khỏe con người được tốt. Đồng thời, việc kết hôn cận huyết trong hoàng thất phong kiến là rất nhiều dẫn đến đời sau sẽ bị suy nòi. Cũng có không ít Hoàng đế nghiện rượu, ham mê nữ sắc, khiến cho cơ thể vốn đã suy nhược càng trở nên yếu kém hơn. Cuối cùng là không thể chống chọi được với các căn bệnh tưởng chừng như bệnh vặt hiện nay.

Khám phá văn hóa Trung Quốc: Các món ăn Trung Quốc ngon nổi tiếng dễ làm

Từ vựng tiếng Trung về các triều đại Trung Quốc

Triều đại	Người sáng lập
夏: / xià/: Hạ	禹 /Yǔ/: Vũ
商: /shāng/: Thương	汤 / tāng/: Thang
周: /zhōu/: Chu +西周: /xī zhōu/: Tây Chu +东周 /dōng zhōu /: Đông Chu (春秋 /chūn qiū/: Xuân Thu, 战国/zhàn guó/: Chiến Quốc)	+ 周武王姬发 /zhōu wǔ wáng jī fā /: Chu vũ vương Cơ Phát + 周平王姬宜臼 /zhōu píng wáng jī yí jiù /: Chu Bình Vương Cơ Nghi Cựu
秦: /qín/: Tần	秦始皇嬴政/qín shǐ huáng yíng zhèng/: Tần thủy hoàng Doanh Chính
西汉: /xī hàn /: Tây Hán	汉高祖刘邦/hàn gāo zǔ liú bāng /: Hán cao tổ Lưu Bang
新朝: /xīn cháo/: Tân Triều	建兴帝王莽/jiàn xīng dì wáng mǎng /: Kiến hung đế Vương Mãng
玄汉: /xuán hàn/: Huyền Hán	更始帝刘玄/gēng shǐ dì liú xuán /: Canh thủy đế Lưu Huyền
东汉: /dōng hàn/: Đông Hán	光武帝刘秀/guāng wǔ dì liú xiù/: Quang vũ đế Lưu Tú
三国时期/sān guó shí qī/: Thời Tam Quốc + 魏: /wèi/: Ngụy + 蜀: / shǔ/: Thục + 吴: / wú/: Ngô	+ 魏文帝曹丕/ wèi wéndì cáopī/: Ngụy văn đế Tào Phi + 昭烈帝刘备/ zhāo liè dì liú bèi /: Chiêu Liệt Đế Lưu Bị + 吴大帝孙权/ wú dà dì sūn quán/: Ngô đại đế Tôn Quyền
晋/ jìn /: Tấn + 西晋: / xī jìn/: Tây Tấn + 东晋: / dōng jìn/: Đông Tấn	+ 晋武帝司马炎 / jìn wǔ dì sī mǎ yán/: Tấn vũ đế Tư Mã Viêm + 晋元帝司马睿 / jìn yuán dì sī mǎ ruì/: Tấn nguyên đế Tư Mã Duệ
南北朝[nán běi cháo/: Nam Bắc triều 南朝: / nán cháo/: Nam triều + 宋: / sòng /: Tống + 齐: / qí /: Tề + 梁: / liáng/: Lương + 陈: / chén/: Trần	+ 宋武帝刘裕 /Sòng wǔdì liú yù/: Tống vũ đế Lưu Dụ + 齐高帝萧道成 /qí gāodì xiāo dàochéng/: Tề cao đế Tiêu Đạo Thành + 梁武帝萧衍 /liáng wǔdì xiāo yǎn/: Lương vũ đế Tiêu Diễn + 陈武帝陈霸先 /chén wǔdì chénbàxiān/: Trần Vũ Đế Trần Bá Tiên
+ 北朝: / běi cháo/: Bắc Triều + 北魏: / běi wèi/: Bắc Ngụy + 东魏: / dōng wèi/: Đông Ngụy + 西魏: / xī wèi/: Tây Ngụy + 北齐: / běi qí/: Bắc Tề + 北周: / běi zhōu/: Bắc Chu	+ 道武帝拓跋珪 /dào wǔdì tà bá guī/: Đạo vũ đế Thác Bạt Khuê + 魏静帝元善见 /wèi jìngdì yuán shàn jiàn/: Ngụy Tịnh Đế Nguyên Thiện Kiến + 魏文帝元宝炬 /wèi wéndì yuánbǎo jù/: Ngụy Văn Đế Nguyên Bảo Cự + 齐文宣帝高洋 /qí wén xuāndì gāoyáng/: Tề Văn Tuyên đế Cao Dương + 周明帝宇文毓 /zhōu míngdì yǔwén yù/: Chu Minh Đế Vũ Văn Dục
隋: / suí/: Tùy	隋文帝杨坚 / suí wén dì yáng jiān /: Tùy văn đế Dương Kiên
唐: / táng /: Đường	唐高祖李渊 / táng gāo zǔ lǐ yuān /: Đường cao tổ Lí Uyên
五代: / wǔ dài/: Ngũ đại + 后梁: / hòu liáng/: Hậu Lương + 后唐: / hòu táng/: Hậu Đường + 后晋: / hòu jìn /: Hậu Tấn + 后汉: / hòu hàn /: Hậu Hán + 后周: / hòu zhōu/: Hậu Chu	+ 梁太祖朱温/ liáng tài zǔ zhū wēn /: Lương Thái tổ Chu Ôn + 唐庄宗李存勖/ táng zhuāng zōng lǐ cún xù /: Đường Trang Tông Lí Tồn Húc + 晋高祖石敬瑭/ jìn gāo zǔ shí jìng táng /: Tấn cao tổ Thạch Kính Đường + 汉高祖刘知远/ hàn gāo zǔ liú zhī yuǎn /: Hán cao tổ Lưu Tri Viễn + 周太祖郭威/ zhōu tài zǔ guō wēi /: Chu cao tổ Quách Uy
十国: / shí guó/: Thập quốc (10 nước) + 前蜀: / qián shǔ/: Tiền Thục + 后蜀: / hòu shǔ /: Hậu Thục + 吴: / wú/: Ngô + 南唐: / nán táng/: Nam Đường + 吴越: / wú yuè/: Ngô Việt + 闽: / mǐn/: Mân + 楚: / chǔ/: Sở + 南汉: / nán hàn/: Nam Hán + 南平(荆南): / nán píng/: Nam Bình（jīng nán: Kinh Nam） + 北汉: /běi hàn/: Bắc Há	+ 蜀高祖王建 /shǔ gāo zǔ wáng jiàn /: Thục cao tổ Vương Kiến + 蜀高祖孟知祥 / shǔ gāo zǔ mèng zhī xiáng/: Thục Cao tổ Mạnh Tri Tường + 唐烈宗李昪 / táng liè zōng lǐ biàn/: Đường Liệt Tông Lí Biền + 吴越太祖钱镠 / wú yuè tài zǔ qián líng/: Ngô Việt thái tổ Tiền Lưu + 闽太祖王审知 / mǐn tài zǔ wáng shěn zhī/: Mân thái tổ Vương Thẩm Tri + 汉文帝刘安仁 / hàn wén dì liú ān rén /: Hán văn đế Lưu An Nhân + 武信王高季兴 / wǔ xìn wáng gāo jì xīng /: Vũ Tín Vương Cao Quý Hưng + 汉世祖刘旻 / hàn shì zǔ liú mín/: Hán Thế tổ Lưu Mân
宋: / sòng/: Tống + 北宋: / běi sòng/: Bắc Tống + 南宋: / nán sòng /: Nam Tống	+ 宋太祖赵匡胤 / sòng tài zǔ zhào kuāng yìn /: Tống thái tổ Triệu Khuông Dận + 宋高宗赵构 / sòng gāo zōng zhào gòu/: Tống cao tông Triệu Cấu
辽: / liáo /: Liêu	耶律阿保机 / yé lǜ ā bǎo jī /: Gia Luật A Bảo Cơ
西夏: / xī xià/: Tây Hạ	李元昊 / lǐ yuán hào /: Lí Nguyên Hạo
金: / jīn/: Kim	完颜阿骨打 / wán yán ā gǔ dǎ/: Hoàn Nhan A Cốt Đả
元: / yuán/: Nguyên	元太祖铁木真 / yuán tài zǔ tiě mù zhēn /: Nguyên thái tổ Thiết Mộc Chân
明: / míng/: Minh	明太祖朱元璋 / míng tài zǔ zhū yuán zhāng /: Minh thái tổ Chu Nguyên Chương
清: / qīng /: Thanh	清太祖努尔哈赤 / qīng tài zǔ nǔ ěr hā chì /: Thanh thái tổ Nỗ Nhĩ Cáp Xích
中华民国: / zhōng huá mín guó /: Trung Hoa dân quốc	孙中山 / sūn zhōng shān /: Tôn Trung Sơn
中华人民共和国: / zhōng huá rén mín gòng hé guó /: Nước cộng hòa nhân dân Trung Hoa	毛泽东 / máo zé dōng /: Mao Trạch Đông

Qua tìm hiểu sơ lược về danh sách các triều đại Trung Quốc, có thể thấy rằng lịch sử của quốc gia này và nước ta có nhiều điểm tương đồng. Không chỉ cùng với bề dày lịch sử hàng nghìn năm, mà cả hai nước đều trải qua thời kỳ phong kiến đến dân chủ. Đặc biệt, trong thời kỳ đấu tranh ngoại xâm bảo vệ dân tộc, nhân dân hai quốc gia đều vô cùng mạnh mẽ chống thù trong, giặc ngoài và một lòng sắt son yêu nước. Hy vọng bài viết này sẽ đem tới cho các bạn những kiến thức hữu ích về lịch sử Trung Quốc.

Khám phá Trung Quốc, Tin tức - Sự kiện

Các triều đại Trung Quốc – khám phá những bí mật lịch sử Trung Hoa